Η Μελισσοκομία στη Χαλκιδική

Η μελισσοκομία στη Χαλκιδική χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Ο Αριστοτέλης ο Σταγειρίτης 384 – 322 π.Χ  στο συγγραφικό του έργο αναφέρει για την ζωή  και το ρόλο των μελισσών.  Η αδιάκοπη παρουσία στην Χαλκιδική μέλισσας με τα ίδια μορφολογικά χαρακτηριστικά από την εποχή του μέχρι σήμερα, η χρησιμοποίηση παρόμοιων τεχνικών και μελισσοκομικών όρων από  τους μελισσοκόμους της Χαλκιδικής, μαρτυρούν πως άνθρωποι και μέλισσες παραμένουν αναλλοίωτοι σα αυτόν εδώ τον τόπο από τότε μέχρι σήμερα  

 Στην Τορώνη κατά τις ανασκαφές εντοπίστηκαν πήλινες κυψέλες  του 5^ου π.χ. αιώνα. 

  Ο Ξενοφών στα ελληνικά του τον 3^ο π.Χ αιώνα μας αναφέρει ότι η σωρός του στρατηγού Αγησιπόλιδος μεταφέρθηκε στη Σπάρτη  από την Αφυτιν όπου απέθανε τοποθετημένη μέσα σε ένα πιθάρι γεμάτο με μέλι.

 Κατά τον 4^ο μ.Χ. αιώνα η χερσόνησος της Παλλήνης σημερινής Κασσάνδρας χαρακτηρίζονταν ως μελισσόβοτος.

Από το Αγιορείτικο αρχείο πληροφορούμαστε ότι 942 μ.Χ. είναι καταγεγραμμένη διαφορά μεταξύ των Αθωνιτών και των κατοίκων της Ιερισσού, όπου οι πρώτοι δεν επέτρεπαν στους άλλους να τοποθετούν τα μελίσσια τους στην περιοχή των Αθωνιτών. 

Το 1025 ιδρύθηκε  η μονή του Μελισσουργείου.

Κατά την επανάσταση της Χαλκιδικής το 1821 οι τούρκοι έκαψαν τα πευκοδάση και η μελισσοκομία απειλήθηκε με αφανισμό όπως περιγράφει Άγγλος διπλωμάτης το 1830. Ο ίδιος λέει ότι στις  περισσότερες αυλές υπάρχουν κυψέλες με μελίσσια.

 Στην ίδια επανάσταση κάτοικοι της Γαλάτιστας χρησιμοποίησαν βόμβες μελισσών για να καθυστερήσουν τα στρατεύματα του Μπαϊράμ Πασά και να δώσουν την ευκαιρία στα γυναικόπαιδα να απομακρυνθούν σε ασφαλές σημείο.

Το 1887 ο ταγματάρχης μηχανικού αναφέρει ότι στην σημερινή Ολυμπιάδα μαζεύονταν γύρο στις 6000 – 7000 μελίσσια  αρχές Ιουλίου, λίγο μετά των αγίων Αποστόλων,  σε ένα Λαϊκό πανηγύρι 15 ημερών, στο οποίο  έρχονταν  οι Θασίτες για να τα αγοράσουν. Το ίδιο γίνονταν αρχές Μαρτίου στην Ιερισσό.

Η μελισσοκομία ποτέ δεν έπαυσε να παίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της Χαλκιδικής.

Το 1917 η Χαλκιδική είχε 160.000 μελίσσια παρήγαγε 300.000 οκάδες μέλι και 50.000 οκάδες κερί

 Το 1930 στην Αρναία είχαν 10.000 μελίσσια και σύλλογο μελισσοκόμων για την προάσπιση των συμφερόντων τους με 80 μέλη. Το 1932 στον Άγιο Νικόλαο ιδρύθηκε σύλλογος μελισσοκόμων με 110 μέλη. Ακολούθησαν σχεδόν και σε όλα τα χωριά  ιδρύθηκαν σύλλογοι και αργότερα συνεταιρισμοί. Το 1954 ίδρυσαν την κοινοπραξία μελισσοκομικών συνεταιρισμών Βόρειας Ελλάδας για την από κοινού πώληση του μελιού, την κοινή αγορά κυψελών και άλλων μελισσοκομικών εφοδίων αλλά και την προώθηση των προβλημάτων του κλάδου της μελισσοκομίας στο  Υπουργείο  Γεωργίας.

 Το 1974 μελισσοκομικοί συνεταιρισμοί της Χαλκιδικής αλλά και πολλοί επαγγελματίες μελισσοκόμοι που μετέφεραν τα μελίσσια τους στην Θάσο  ενώθηκαν με του Θασίτες συναδέλφους τους και άλλους φορείς του νησιού,  και ίδρυσαν μία εταιρεία Λαϊκής Βάσης. Αγόρασαν το πρώτο φεριμπότ που συνέδεε την Καβάλα με την Θάσο.

 Η νομαδική μελισσοκομία ασκούνταν με τα ζώα στην στεριά.  με τα καράβια μετέφεραν τα μελισοσμήνη τους  στον στρυμονικό κόλπο ή στον κάμπο της Θεσσαλονίκης δια μέσου του ποταμού Λουδία. Από το 1960 και μετά γίνετε η  μεταφορά με φορτηγά αυτοκίνητα.

Σήμερα στην Χαλκιδική έχουμε 663 μελισσοκόμους, με 144000 κυψέλες και 3.700 κοφίνια δηλαδή το 10% της Ελληνικής Μελισσοκομίας. Η ετήσια παραγωγή είναι 3.000 τόνοι μελιού μέσο όρο κατ’ έτος το 22% της Ελληνικής παραγωγής μελιού.

Εδώ βρίσκονται οι μεγαλύτεροι μελισσοκόμοι της Ελλάδας που  οργώνουν την ελληνική ύπαιθρο απ άκρου εις άκρον. Από την Καλαμάτα μέχρι τον Έβρο και από την Ήπειρο  μέχρι την Θάσο 

Μελισσοκόμοι των 1000 έως και 1500 κυψελών ο καθένας, μελισσοκόμοι με 30 τόνους παραγωγής μελιού  είναι κάτι το συνηθισμένο στην Χαλκιδική

Εδώ βρίσκετε το μεγαλύτερο μελισσοκομικό συνεταιριστικό εργοστάσιο συσκευασίας μελιού.

Εδώ ιδρύθηκε ύστερα από πολλές πιέσεις των μελισσοκόμων το Ινστιτούτο μελισσοκομίας.

Οι μελισσοκόμοι οργανώνονται και διεκδικούν. Και το κύριο αίτημά τους είναι «όχι άλλα δηλητήρια στη φύση» όπως και το πανό επάνω στο αυτοκίνητο αναφέρει. Είναι αυτοί που νοιάζονται περισσότερο από  κάθε άλλο για την προστασία της φύσης, γιατί ζουν οι ίδιοι μέσα στην φύση

                                                                        

Που μπορεί να οφείλετε αυτή  η  διαχρονική και  τόσο μεγάλη ανάπτυξη της μελισσοκομίας σ΄ αυτόν εδώ το χώρο.

Για την  ίδρυση μιας οποιασδήποτε επιχείρησης χρειάζονται 3 βασικοί παράγοντες:  εργασία – φύση – κεφάλαιο.

Το ίδιο ισχύει και για την ανάπτυξη της μελισσοκομικής επιχείρησης.

Εργασία, είναι ο ανθρώπινος παράγων. Είναι η γνώση της τέχνης του μελισσοκόμου.  Αυτή μεταφέρετε από γενιά σε γενιά. Από τον πατέρα στον υιό, αυτό που ο ίδιος έμαθε από τον δικό του πατερά και ότι ο ίδιος ανακάλυψε με την ενασχόλησή του με τις μέλισσες. Μεταφέρετε επίσης από τον τεχνίτη στον βοηθό του.

Και στην Χαλκιδική έχουμε πολλούς τεχνίτες μελισσοκόμους.

Φύση : είναι οι μελισσοβοσκές . Απλόχερα χάρισε η φύση τα μελισσοκομικά φυτά στην Χαλκιδική. Πευκοδάση,  Καστανιές, κουμαριές , παλιούρι, σουσούρα, ανοιξιάτικο ρείκι, ανοιξιάτικη κουμαριά, σμυρνιές λαδανιές, αγριοτρύφυλο, αγριορίγανη  είναι ορισμένα από τα 262  καταγεγραμμένα μελισσοκομικά φυτά που φύονται στον Χολομώντα.  Το 31% της βλάστησης της Χαλκιδικής αποτελείται από μελισσοκομικά φυτά. Άρα υπάρχει άφθονη τροφή για τις μέλισσες σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Κεφάλαιο. Είναι οι ίδιες οι μέλισσες. Είναι  η Χαλκιδικώτικη φυλή των μελισσών προσαρμοσμένη απόλυτα στο περιβάλλον με τα ίδια μορφολογικά χαρακτηριστικά από τα χρόνια του Αριστοτέλη μέχρι σήμερα.

Την αξία της εμπειρικά την αναγνώρισαν οι μελισσοκόμοι από όλη την Ελλάδα γι αυτό κάθε χρόνο έρχονται και αγοράζουν χιλιάδες μελίσσια από την Χαλκιδική.  Τα παραδοσιακά κοφίνια της Χαλκιδικής είναι ακόμη και σήμερα περιζήτητα.

 Για τα επιστημονικά κριτήρια – χαρακτηριστικά της Χαλκιδικιώτικης μέλισσας υπάρχουν πολλοί πιο αρμόδιοι από εμένα. Θα μπορούσε η κ. Χατζήνα ή η κ. Μπουγα να αναφερθούν εκτενώς

Εγώ όμως μπορώ ανεπιφύλακτα να πω ότι:

Αναπτύσσετε πολύ γρήγορα, ιδιαίτερα όταν μεταφέρετε νωρίς την άνοιξη στις θερμότερες περιοχές της νότιας Ελλάδας

Είναι πολύ παραγωγική ιδιαίτερα στα πευκοδάση.

 η Χαλκιδικιώτικη μέλισσα δεν προσβάλετε από την τραχιακή ακαρίαση. 

Χαρακτηρίζετε για τον στρωμένο και συμπαγή γόνο.

Λέγετε ότι μια βασίλισσα γεννά το 24ωρο 1500 – 2000 αυγά. Πολλές φορές όταν οι συνθήκες το επιτρέπουν, έχουμε τοποθετήσει ανάμεσα σε 2 γόνους ένα κενό τελάρο και την επόμενη ημέρα είναι απ άκρου εις άκρον γεννημένο με αυγά. Και ένα τελάρο έχει 5.500 άδεια κελία.

Η βασίλισσα της Χαλκιδικής είναι ένα ρομποτάκι που όταν το επιτρέπουν οι συνθήκες γεννά ακατάπαυστα. Κεντάει όπως λέμε στην μελισσοκομική ορολογία.

Ο μοναχός brader adams  επισκεύτηκε την Ελλάδα 3 φορές.  Το 1952, 1961 και 1976. Αναφέρει ότι στην Χαλκιδική υπάρχουν περισσότεροι επαγγελματίες μελισσοκόμοι από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Επισκέφτηκε την Ουρανούπολη και αναφέρει ότι βούιζε ολόκληρο το βουνό από μέλισσες

Ξεχώρισε την Χαλκιδικιώτικη ράτσα ανάμεσα σε τόσες άλλες

Το κυριότερο όμως χαρακτηριστικό της είναι η ηρεμία της.

Η εργασία μου αυτή είναι αντί μνημόσυνου σε όσους πριν από εμένα ασχολήθηκαν με τις μέλισσες, στον πατέρα μου που με έμαθε τα μυστικά της τέχνης, στον παππού μου που με εμφύτευσε  την αγάπη για την μέλισσα, στον προπάππου μου που και αυτός φόρτωνε μελίσσια στα μουλάρια για να τα πάει απ τη σουσούρα στα πεύκα.

Αφιερώνετε δε σε όσους μετά από εμένα ακολουθήσουν

Δημοσιεύτηκε 4th March 2013 από τον 

 Καμπούρη

πηγη:  http://halkidikiotiki-melissokomia.blogspot.gr/2013/03/blog-post.html